بایگانی مطالب با موضوع کنتورخوانی

سه مطلبی که دیروز از پایگاه اطلاع رسانی شرکت گاز استان مرکزی در وبلاگ نقل کردیم می تواند به نوعی نشانگر خواسته های شرکتهای گاز استانی از سیستم جدید کنتورخوانی باشد.

بد نیست این مطلب را یادآور شویم که نرم افزار کنتورخوانی شرکت فنی و مهندسی فن آوران داده افزار کارا دیگر صرفا یک نرم افزار مبتنی بر سیستم کنتورخوانی بارکدی نیست و در سیستم کنتورخوانی غیربارکدی نیز نرم افزار توانمند و مؤثریست.

به زودی با بروزرسانی مطالب سایت در مورد این نرم افزار، علاقمندان را درجریان تواناییهای جدید این نرم افزار قرار می دهیم. فقط به این نکته توجه داشته باشید که فعلا مستندات نرم افزار مدیریت کنتورخوانی ویرایش ۱.۰.۱.۱ و نرم افزار دستگاه PDT۳۱۰۰ ویرایش ۱.۰.۳ و ۱.۰.۴ در سایت قرار داده شده حال آن که آخرین ویرایش نرم افزار مدیریت کنتورخوانی ۱.۰.۲.۷ و آخرین ویرایش نرم افزار دستگاه ۱.۱.۱ می باشد.

در تاریخ ۸۳/۲/۳۰ در جلسه رؤسای خدمات کامپیوتر شرکت های گاز استانی در محل شرکت ملی گاز ایران از استفاده شرکت گاز استان آذربایجان غربی از دستگاه PDT برای کنتور خوانی اطلاع یافتیم .( لازم به ذکر می دانم که جلسه مذکور در مورد سیستم جدید امور مشترکین شرکت های گاز استانی تشکیل گردیده بود لیکن در این جلسه به موضوع چگونگی عقد قرارداد شرکت های گاز استانی با شرکت میکروسیستم نیز پرداخته شد).

بلافاصله پس از اطلاع از این جریان پروژه « نصب و راه اندازی سیستم جدید کنتور خوانی » در شهرستان محلات به عنوان اولین ناحیه در استان مرکزی طبق برنامه زمانبندی ذیل تعریف و در سال گذشته با موفقیت اجرا شد .

با توجه با اینکه شرکت گاز استان مرکزی تنها شرکتی بود که در سال گذشته با میکروسیستم قرارداد تعمیر و نگهداری DCH نداشت لذا مشکلات زیادی در اجرای پروژه پیش آمد . لیکن عزم راسخ مدیریت شرکت مبنی بر جایگزینی سیستم های نوین برای این منظور و حمایت معاونت محترم مالی پشتیبانی و تلاش بی وقفه همکاران عزیز بهره برداری علی الخصوص هماهنگ کننده محترم امور مشترکین استان باعث شد که مشکلات در فرصت مناسب برطرف گردد.

عمده ترین اشکال موجود نیز عدم وجود برخی گزارشات مورد نیاز بهره برداری در نرم افزار ارائه شده توسط شرکت رادفن آور (در مقایسه با نرم افزار ITRON ) بود که البته این مشکل با پشتیبانی نرم افزاری پرسنل واحد کامپیوتر ستاد شرکت حل می شد لیکن لازم است نرم افزار طوری طراحی و تکمیل شود که اپراتور یا کاربر نهایی بتواند به راحتی نیاز خود را برآورده کند.

پس از مدتی تهیه نرم افزارهای لازم برای چاپ برچسب و نرم افزار کنتور خوانی روی PDT و PC SIDE در اراک توسط شرکت فنی و مهندسی فن آوران داده افزار کارا آغاز گردید.

با شروع سال جدید « توسعه سیستم کنتور خوانی بارکدی » طبق برنامه زمانبندی ذیل در دستور کار این شرکت قرار گرفت که لازم می دانم به شرح فعالیت های این برنامه بپردازم:

در ضمن با توجه به اینکه برخی فعالیتها در پروژه قبلی صورت گرفته بوده دیگر نیازی به تکرار آنها در این پروژه احساس نشد.

۱-بررسی مشکلات تجربه شده در محلات و استان آذربایجان غربی : در این مرحله با حضور در شرکت گاز استان آذربایجان غربی موارد اشتراک و اختلاف در مورد این سیستم بررسی و راهکارهای ممکن پیشنهاد گردید. ( این گزارش را ببینید)

۲-رفع نقایص نرم افزاری موجود: این مرحله با توجه به اینکه نرم افزارهای تهیه شده در حال تکمیل می باشد و نیازهای کاربران در حین اجرای نرم افزار مطرح می گردد تا پایان پروژه ۸۴/۱۰/۲۶ ادامه خواهد یافت.

۳-راه اندازی و نگهداری پایگاه اطلاع رسانی کنتور خوانی بارکدی : با توجه به لزوم اطلاع رسانی در این خصوص نیاز به راه اندازی چنین پایگاهی احساس شد. پیشنهاد می شود شرکت های دیگر نیز (اعم از شرکت های گاز استانی یا شرکت های خصوصی که در زمینه تامین سخت افزارها و نرم افزار های لازم فعالیت می کنند) در این رابطه بررسی و فعالیت بیشتری نمایند. ضمناً در راستای اطلاع رسانی بیشتر این شرکت برگزاری سمینار «بررسی سیستم های کنتور خوانی » را در دستور کار خود دارد.

۴-بررسی سخت افزار های مورد نیاز و تهیه تقاضای خرید : این فعالیت توسط واحد کامپیوتر انجام گرفته است.

۵-خرید سخت افزار : این مرحله با توجه به اینکه به امور کالا مربوط می شود دیرتر از موعد مقرر پایان یافت . در این مرحله از ۴ شرکت برای خرید سخت افزار استعلام و شرکت زبراسیا برنده شد.

۶-تکمیل تغییر سیستم کنتورخوانی مهاجران و نیمور : با توجه به اینکه مهاجران شرایط مناسبتری برای شروع استفاده از برنامه جدید را دارا بود و نیمور نیز تحت نظر ناحیه محلات می باشد که در سال گذشته سیستم کنتورخوانی محلات تغییر کرده بود ، لذا این دو ناحیه به صورت جداگانه در برنامه امسال در نظر گرفته شدند.

نواحی دیگر که در برنامه امسال قرار دارند : فرمهین – صنایع اراک – صنایع ساوه – شازند – آستانه – توره – آشتیان- خنداب- کمیجان – میلاجرد

۷-برگزاری جلسه اطلاع رسانی در محلات : در تاریخ ۸۴/۲/۱۸ در ناحیه محلات جلسه اطلاع رسانی برنامه سیستم کنتور خوانی بارکدی با حضور افراد زیر برگزار گردید:

آقایان محسن کهوند – عباس خسروبیگی – محمد مهدی سمیعی – حسین قاسمی – محمد رضا اکبری – محسن رضایی مطلق – مهدی بدخشان – منصور حیدری- حمید رضا محمدی – محمد رضا رضایی – حمید داود آبادی – خلیل اسدی

موارد مطرح شده و تصمیم گیری ها:

۱-سابقه و فلسفه استفاده از سیستم کنتورخوانی بارکدی تبیین و وضعیت کشور و استان و افق آینده کار تشریح گردید. پیش بینی میشود با توجه به مزایای این سیستم و الزامات تکنولوژیکی و ابراز علاقه برخی دیگر از شرکت های گاز استانی مبنی بر استفاده از این روش تعداد شرکت های گاز استانی استفاده کننده در سال جاری از ۷/۷ درصد به ۲۳ درصد افزایش یابد.

۲-ملاحظات سخت افزاری و نرم افزاری و مسائل فنی مطرح و مقایسه سیستم با سیستم قبلی انجام شد و مزایای این سیستم خصوصا عدم محدودیت برای اعمال تغییرات احتمالی آتی متناسب با روند پیشرفت تکنولوژی شرح داده شد.

۳-گزارش کار و آمار و اطلاعات مربوط به بهره برداری در نصب بر چسب ها و … در زمان انجام پروژه محلات ارائه گردید و مشکلات موجود نیز که عمدتا نرم افزاری و مربوط به عدم وجود برخی امکانات در مقایسه با نرم افزار قبلی کنتور خوانی می باشد بیان شد و قرار شد که این امکانات به نرم افزار های جدید اضافه شود . ضمنا اعلام شد که برخی از اشکالات موجود در برنامه نصب شده در ناحیه مهاجران رفع گردیده است.

۴-پیشنهاداتی در خصوص موارد مربوط به بهره برداری اعم از چگونگی نصب بر چسب ها و در مورد خود برچسب ها و همچنین تهیه یک برنامه رادیو تلویزیونی جهت اطلاع رسانی و یا اطلاع رسانی از راههای دیگر ارائه شد.

۵-قرار شد تجربیات بدست آمده و نقطه نظرات مربوط به نصب برچسب ها توسط ناحیه محلات تا تاریخ ۸۴/۲/۲۵ به واحد خدمات کامپیوتر ارائه و در اختیار سایر نواحی لازم قرار گیرد.

۸-مرحله اول تغییر سیستم کنتورخوانی ۱۰ ناحیه: این مرحله شامل خرید و چاپ برچسب ها – تحویل برچسب ها به نواحی و نصب آنها – اطلاع رسانی به مشترکین نواحی توسط بروشور های چاپ شده می باشد.

۹-مرحله دوم تغییر سیستم: این مرحله شامل نصب و آموزش نرم افزار – اولین دوره قرائت به روش جدید می باشد.

در پایان لازم بذکر می دانم که با توجه به بررسی های بعمل آمده در خصوص سیستم های مختلف کنتور خوانی در این شرکت ، روش کنتور خوانی بارکدی با شرایط موجود سازگار می باشد و ضمناً شرکت های متعددی در خصوص تامین سخت افزار و نرم افزار های لازم فعا لیت دارند که باعث عدم ایجاد وابستگی به یک شرکت خاص خواهد شد لیکن لازمست شرکت های خصوصی فعال در این عرصه با رویکرد بهتری به این سیستم و با برنامه دراز مدت و پشتیبانی قوی و آمادگی برای استفاده از سخت افزارهای جدیدتر ( مثلاً MC۳۰۰۰) و نرم افزارهای متناسب قدم در این راه بی بازگشت بگذراند.

بیا ره توشه برداریم،
قدم در راه بی برگشت بگذاریم …

مقدمه

سیستم کنتورخوانی بارکدی یک انتخاب جدید برای شرکتهای گاز استانی است که جایگزینی آن نیازمند بررسی کارشناسی دقیق و همه جانبه است تا ضمن کشف و حل مشکلات احتمالی موجود، زمینه استفاده از مزایای این سیستم برای کاربران آن بهتر فراهم گردد. در راه دستیابی به این هدف، مشاوره و همفکری میان شرکتهای گاز استانی استفاده کننده از آن می‌تواند بسیار مؤثر باشد.

شرکت گاز استان آذربایجان غربی، به عنوان اولین شرکت استفاده کننده از این سیستم تجربه استفاده دوساله از این سیستم را دارد و با توجه به آن که در تمامی نواحی گازرسانی خود به غیر از ارومیه و خوی از این سیستم استفاده می‌نماید مطمئنا به تجاربی دست پیدا کرده که می‌تواند برای سایر شرکتهای گاز استانی داوطلب استفاده از این سیستم، بسیار مفید باشد. از این رو و به دلیل احساس نیاز به تعامل و همکاری با این شرکت گاز استانی پیشگام، شرکت گاز استان مرکزی بر آن شد تا با اعزام کارشناسان درگیر خود با این سیستم به شرکت مذکور، ضمن بازدید از فعالیتهای انجام شده فرایند جایگزینی آن را در حوزه تحت نظارت خود تسریع بخشد.

در این بازدید که در تاریخ یکشنبه بیست و یکم فروردینماه صورت پذیرفت آقایان حیدری (رئیس ناحیه گازرسانی محلات)، رضایی مطلق (هماهنگ کننده امور مشترکین)، خسروبیگی (رئیس خدمات کامپیوتر) و محمدی (کارشناس کامپیوتر) حضور داشتند. برنامه بازدید شامل دیدار و گفتگو با رئیس خدمات کامپیوتر (آقای ارضی)، کارشناسان کامپیوتر ستاد شرکت گاز استان آذربایجان غربی (آقایان گوهری و وحیدی) و هماهنگ کننده امور مشترکین شرکت گاز استان آذربایجان غربی (آقای مرتضی پور)، همچنین ملاقات با آقای عبدالله زاده معاون محترم مالی و پشتیبانی شرکت گاز استان آذربایجان غربی و بازدید از ناحیه گازرسانی اشنویه و گفتگو با رئیس این ناحیه (آقای کاظمی) و همچنین برخی کاربران سیستم در این ناحیه بود. در این گزارش بر آنیم تا خلاصه‌ای از نتایج به دست آمده از این بازدید را انعکاس دهیم.

سابقه در شرکت گاز

با توجه به مشکلات موجود در سیستم کنتورخوانی قدیمی مبتنی بر دستگاههای DCH، اغلب شرکتهای گاز استانی از مدتها پیش درصدد یافتن راه حلی برای مشکلات موجود بودند. با توجه به عدم عرضه یک سیستم جایگزین مناسب اغلب این راه حل را در مذاکره با شرکت ارائه دهنده نرم افزار و دستگاههای DCH (شرکت میکروسیستمهای ایران) جستجو می‌کردند که با توجه به امکانات و توان فنی این شرکت، این راهکار تغییرات عمده‌ای را در پی نداشت.

متصدیان امر در شرکت گاز استان آذربایجان غربی، در راستای انتخاب جایگزین مناسب و مذاکره با شرکتهای ارائه دهنده تجهیزات کنتورخوانی در سال ۸۰ با دستگاههای قابل حمل جمع آوری اطلاعات بارکدخوان از طریق شرکت انیاک آشنا شدند. پیگیریهای آقایان صادقیان (معاون بهره برداری) و ارضی (رئیس خدمات کامپیوتر) منجر به آن شد که یک دستگاه PDT ۳۱۰۰ از شرکت مذکور خریداری گردد و یکی از کارشناسان آن شرکت (آقای بنیادی) اقدام به تهیه نرم افزار مناسب قرائت کنتور گاز نماید. با اثبات این امر که دستگاههای مذکور قابلیت جایگزینی در سیستم کنتورخوانی شرکت گاز را دارند، شرکت گاز استان آذربایجان غربی از اسفندماه ۸۱ سیستم کنتورخوانی هشت ناحیه خود را از حالت قرائت دستی به سیستم کنتورخوانی بارکدی تغییر داد و به تدریج در تمامی نواحی خود غیر از ارومیه و خوی سیستم جدید جایگزین گردید. در این حین، شرکت گاز استان آذربایجان غربی اقدام به تحلیل نیازهای نرم افزاری خود نمود و برای رفع این نیازها، اقدام به برگزاری مناقصه با شرط ارائه نرم افزار نمود که برنده آن همان شرکت مجری اولیه (انیاک) به لحاظ تغییرات داخلی با تأخیر طولانی نرم افزار مورد نظر را ارائه نمود که در واقع همان نرم افزار ابتدایی با تغییر ظاهر است.

پس از عرضه نتایج به دست آمده در گردهمایی معاونین بهره برداری توسط معاون محترم بهره برداری شرکت گاز استان آذربایجان غربی و جلسه رؤسای خدمات کامپیوتر (این گزارش را هم ببینید) توسط رئیس خدمات کامپیوتر آن شرکت، شرکت گاز استان مرکزی به عنوان دومین شرکت گاز استانی اقدام به جایگزینی سیستم کنتورخوانی ناحیه محلات با سیستم کنتورخوانی بارکدی نمود. تفاوت مهم دو شرکت آن بود که شرکت گاز استان مرکزی کار جایگزینی را در ناحیه‌ای آغاز نمود که قبلا در آن از سیستم مبتنی بر DCH استفاده می‌شد. از این رو با توجه به تجربه کاربران ناحیه از کار با DCH انتظاراتی وجود داشت که در نواحی تجهیز شده در استان آذربایجان غربی به لحاظ عدم وجود تجربه کار با سیستم مکانیزه مشاهده نشده بود. این امر به نوعی نواقص و مشکلات نرم‌افزاری و سخت افزاری را در استان مرکزی بیشتر در برابر دیدگان کاربران نهایی قرار می‌داد.

مشکلات مشترک

با توجه به بروز یک مشکل جدید برای شرکت گاز استان مرکزی با خرابی سخت افزاری یک دستگاه PDT علاقمند بودیم بدانیم که آیا چنین مشکلی برای شرکت گاز استان آذربایجان غربی رخ داده است یا نه. شرکت گاز استان آذربایجان غربی از همان ابتدای استفاده از دستگاههای مذکور به دنبال تهیه یک محافظ مناسب برای نگهداری دستگاه بوده است، محافظهای ارائه شده به همراه دستگاه اغلب کارایی لازم را نداشتند لذا با همکاری یک واحد تولیدی در تبریز محافظهایی با قابلیت استفاده در حین کار برای دستگاههای مورد نظر تهیه شد که امکان صدمه فیزیکی به دستگاه را بسیار پایین آورده است. از این رو مشکل صدمه سخت افزاری برای شرکت گاز استان آذربایجان غربی پیش نیامده بود.

ضمن آن که بر خلاف رویه معمول در قرائت کنتور با DCH که کنتورخوان بعد از پایان قرائت اقدام به تخلیه دستگاه می نماید، جهت اطمینان از حفظ اطلاعات قرائت شده، تخلیه دستگاه PDT در تمامی نواحی مجهز به آن، به صورت روزانه انجام می‌شود.

مشکل مشترک دیگر، سرویس دهی با تأخیر بالا از سوی شرکتهای مجری (انیاک در آذربایجان غربی و رادفن‌آور در استان مرکزی) بود. از آنجا که حضور شرکتهای مختلف در این عرصه ضمن ایجاد زمینه رقابت باعث کاهش امکان وابستگی به یک شرکت خاص می گردد، جستجوی شرکتهای ارائه دهنده خدمات مناسب تر مورد توافق شرکتهای گاز استانی آذربایجان غربی و مرکزی بود. در این راستا فکر جداسازی دریافت خدمات نرم افزاری و خرید سخت افزار از جمله راهکارهای مورد توجه هر دو شرکت گاز استانی بود.

فعالیتهای انجام شده در شرکت گاز استان مرکزی جهت تهیه نرم افزار مورد نیاز بدون اتکا به شرکتهای بیرونی مورد توجه متصدیان امر در شرکت گاز استان آذربایجان غربی قرار گرفت.

ملاقات با معاون مالی و پشتیبانی

پس از اتمام مذاکرات با متصدیان امر در واحد خدمات کامپیوتر و هماهنگ کننده امور مشترکین، آقای عبدالله زاده معاون محترم مالی و پشتیبانی ما را به حضور پذیرفت. در جلسه مشترک، عنوان شد که با توجه به مزایای سیستم مذکور بهتر است یک گردهمایی با حضور متصدیان امر در شرکتهای گاز استانی به میزبانی یکی از دو شرکت گاز استانی مرکزی و یا آذربایجان غربی برگزار شود تا بلکه همراهی شرکتهای گاز استانی موجبات جایگزینی یک سیستم توانمندتر را جهت انجام امور قرائت کنتور فراهم نماید.

بازدید از اداره گاز ناحیه اشنویه

جهت مشاهده نحوه کار سیستم کنتورخوانی بارکدی بازدیدی از اداره گاز ناحیه اشنویه به عمل آمد و ضمن گفتگو با رئیس ناحیه و کنتورخوان ناحیه، روند کنتورخوانی از نزدیک بررسی شد.

تعاملات مالی خانواده شرکت گاز با مشترکین گاز طبیعی در سطح کشور به لحاظ ضرورت آن جهت تداوم ارائه خدمات مفید به مشترکین برای این شرکت از اهمیت بالایی برخوردار است و از این جهت حصول دقت و سرعت کافی در جمع آوری اطلاعات مربوط به کنتورخوانی از اهداف مهم این شرکت به شمار می رود.

در سیستمهای مورد استفاده فعلی از کامپیوترهای دستی موسوم به DCH استفاده می گردد که در آن کنتورخوان بر اساس محدوده جغرافیایی مشخص شده توسط خط سیر به محل استقرار کنتورهای گاز مراجعه می نماید و عدد کارکرد کنتور را برای مشترک ثبت می نماید.

ظهور روشهای جایگزین مناسب برای این سیستم، کارکنان شرکت گاز استان مرکزی را واداشته است تا به تدریج ضمن استفاده از این سیستمهای نوظهور جهت افزایش سرعت و دقت فرایند مذکور برخی مشکلات ذاتی سیستم فعلی را حل نمایند.

از معضلات عمده سیستم کنتورخوانی مبتنی بر DCH می توان به وابستگی آن به خط سیر، عدم وجود امکان کنترل فعالیتهای کنتورخوانها و ایجاد وابستگی ناخواسته شرکتهای استفاده کننده به یک شرکت خاص که انحصارا تهیه و پشتیبانی سیستمهای مبتنی بر DCH را بر عهده دارد اشاره نمود.

سیستم مکانیزه کنتورخوانی با استفاده از تجهیزات بارکد

سیستمهای مکانیزاسیون بارکدی طی سه دهه اخیر کارایی فوق العاده خود را به اثبات رسانده اند و استفاده از آنها در انواع سیستمهای جمع آوری اطلاعات باعث افزایش سرعت، دقت و کارایی این فرایندها شده است.

در سیستم کنتورخوانی بارکدی ابتدا اطلاعات مربوط به مشترک به صورت یک برچسب بارکددار ( که علاوه بر بارکد شامل شماره اشتراک جهت استفاده در موارد ضروری می باشد) بر روی کنتورهای مشترکین الصاق می گردد.

دستگاه مورد نظر برای پیاده سازی سیستمهای کنتورخوانی دستگاه Symbol PDT ۳۱۰۰ می باشد. این دستگاه یک کامپیوتر دستی قابل حمل کامل است که دارای یک اسکنر سر خود نیز می باشد و ورود اطلاعات در این دستگاه هم از طریق Keypad و هم از طریق اسکنر امکان پذیر است.

فرایند کنتورخوانی در سیستم بارکدی با دریافت لیست مشترکین از mainframe و تزریق آن به PC آغاز می گردد. و در طی یک یا چند نوبت لیست مذکور از PC به دستگاه PDT ارسال می گردد.

برای قرائت کنتور، کنتورخوان کد اشتراک را با استفاده از اسکنر دستگاه قابل حمل اسکن می کند تا مشخصات مشترک روی صفحه دستگاه ظاهر شود. سپس کنتورخوان عدد کارکرد کنتور را با استفاده از keypad دستگاه وارد می کند. مصرف توسط دستگاه محاسبه می شود و در صورتی که مقدار مصرف در محدوده تعریف شده نباشد پیغام اخطار داده می شود. در صورتی که کنتور مشترک مشکل داشته باشد کنتورخوان با استفاده از دستگاه، نوع خطا را ثبت خواهد نمود.

در ضمن با توجه به این که لیست مشترکین به ترتیب کد آدرس در دستگاه پرتابل ریخته می شود می توان به کنتورخوان این امکان را داد که به جای اسکن بارکد کد اشتراک، در لیست مشترکین جستجو کرده و مشترک مورد نظر را انتخاب کند.

پس از تخلیه نتایج کنتور خوانی و خطاهای ثبت شده در نرم افزار طرف PC امکانات گزارش گیری متنوعی وجود خواهد داشت.

در انتهای هر سیکل نتایج کنتورخوانی به فایل قابل تزریق به mainframe تبدیل می شود. در ضمن نتایج کنتورخوانی و تمام خطاهای ثبت شده در انتهای هر سیکل به نسخه پشتیبانی اضافه خواهد شد و هر زمان در صورتنیاز از سیکلهای گذشته نیز می توان گزارش گیری نمود.

از مزایای عمده این سیستم می توان موارد زیر را بر شمرد:

-دستگاه مورد استفاده بسیار سبک و کم حجم است.

-ثبت خودکار تاریخ و ساعت کنتورخوانی

-شارژ سریع باتری

-دوام شارژ باتری برای مصرف طولانی تر

-امکان تغییر نرم افزار به دلخواه

-ارائه نرم افزارهای لازم برای کنتورخوانی تحت سیستم عامل ویندوز با کاربری آسان

-ممانعت از انجام کنتورخوانی بدون مراجعه (بدون مراجعه به محل کنتور نمی توان مقدار کنتور را در دستگاه ثبت کرد)

اقدامات شرکت گاز استان مرکزی

شرکت گاز استان مرکزی به عنوان یک شرکت پیشگام جهت استفاده از روشهای نوین پس از اطلاع از اقدامات شرکت گاز استان آذربایجان غربی بر آن شد تا با مجری سیستم کنتورخوانی بارکدی در آن استان ( شرکت رادفن‌آور ) تماس حاصل نموده، مقدمات استقرار سیستم مذکور را در ناحیه محلات به عنوان اولین ناحیه مجهز به این سیستم در استان فراهم آورد.

در سلسله نشستهای برگزار شده که آخرین آنها در تاریخ چهارشنبه هجدهم شهریورماه [سال هشتاد و سه] در محل ساختمان ستاد شرکت با حضور معاونین بهره برداری و مالی پشتیبانی و جمعی از کارکنان واحدهای خدمات کامپیوتر و خدمات مشترکین نواحی اراک، شازند و محلات به اتفاق آقای کیایی (مدیرعامل) و آقای بنیادی (مسئول پروژه کنتورخوانی) از شرکت رادفن آور برگزار شد ویژگیها و مزایای سیستم جدید مورد بررسی قرار گرفت و پس از اتفاق نظر شرکت کنندگان بر استقرار سیستم مذکور مقرر شد امکانات سخت افزاری مورد نیاز تهیه شود و اطلاع رسانی عمومی جهت اطلاع مشترکین از علت نصب برچسبهای بارکددار بر روی کنتورها انجام شود تا با استقرار سیستم مذکور استان مرکزی پس از استان آذربایجان غربی دومین شرکت گاز استانی باشد که رو به استفاده از این سیستم نوین آورده است.

امروز در شرکت شهرکهای صنعتی استان مرکزی جلسه ای با آقای مهندس صالحی در واحد مدیریت برنامه ریزی آن شرکت داشتیم. در این جلسه علاوه بر ما آقای مهندس جعفری مدیر یکی از قطبهای صنعتی نیز حضور داشتند.

نکته جالبی که در این جلسه متوجه آن شدیم این بود که چون این شرکت به نوعی فراهم کننده امکاناتی مثل گاز و آب برای واحدهای صنعتی تحت نظر خود می باشد فرایند کنتورخوانی این واحدها را نیز خود انجام می دهد و لذا در حجمی کوچک تر به طور مستقل از شرکتهای آب، برق و گاز با سیستم کنتورخوانی سر و کار دارد.

به هر حال این گونه شرکتها نیز به لحاظ آن که فقط با واحدهای صنعتی سر و کار دارند در زمینه کنتورخوانی مشکلاتی منحصر به حوزه خودشان نیز دارند که می تواند در فرصت مناسب توسط شرکتهای فعال در زمینه سخت افزار، نرم افزار و یا سیستمهای کنتورخوانی مورد بررسی قرار گیرد.

این دستگاه یک دستگاه شناخته شده و پرمشتری در زمینه جمع آوری داده های مبتنی بر بارکد است.

با مرور کلی مشخصات آن در می یابیم که از لحاظ وزن، سرعت شارژ و میزان نگهداری آن و وضوح صفحه می توان تمام ویژگیهای فیزیکی مناسب یک دستگاه کنتورخوانی را در آن مشاهده نمود. این دستگاه همیشه در حالت روشن قرار دارد و فقط پس از زمان معین قابل تنظیم صفحه آن خاموش می شود تا میزان مصرف باطری کاهش پیدا کند. ضمن آن که این دستگاه قادر است بدون باتری تا ساعتها اطلاعات موجود بر روی حافظه اش را نگهداری کند. اسکنر آن برای افراد چپ دست و راست دست قابل تنظیم است و از لحاظ شرایط محیطی مناسب کار دستگاه و میزان مقاومت بدنه آن در برابر ضربه با وجود ظرافت ظاهری دستگاهی قابل اطمینان است.

نور پس زمینه قابل تنظیم دستگاه می تواند کنتورخوان را در محیطهای نیمه تاریک یاری کند. انواع مختلف این دستگاه حافظه ای بین ۲.۲ تا ۷.۶ مگابایت دارند و طبق تجربیات ما در یک دستگاه ۲.۲ مگابایتی می توان اطلاعات مربوط به ۶۰۰۰ مشترک گاز را تغذیه نمود تا اطلاعات کنتور آنها ثبت گردد.

صفحه کلید این دستگاه در نگاه اول شلوغ و پیچیده به نظر می رسد اما وقتی قضیه کنتورخوانی مطرح باشد کنتورخوان با تعداد محدودی از این کلیدها سر و کار خواهد داشت و عملا میزان پیچیدگی کار کاهش پیدا خواهد کرد.

با بررسی دستگاههای به کار گرفته شده در کنتورخوانی و ویژگیهای دستگاههای جدید می توانیم برخی ویژگیهای فیزیکی را که باید یک دستگاه قابل حمل جمع آوری اطلاعات داشته باشد تا بتوان از آن در کنتورخوانی استفاده نمود به شرح زیر برشمریم:

دستگاهی که در فرایند کنتورخوانی استفاده می شود از لحاظ فیزیکی باید تا حد امکان سبک و کوچک باشد تا حمل آن آسان تر باشد. در ضمن با توجه به آن که کنتورخوانی در همه فصول سال و در همه نوع آب و هوایی انجام می گیرد باید در مقابل نفوذ رطوبت و گرد و خاک مقاوم باشد. با توجه به این که دستگاه ساعاتی طولانی در اختیار کنتورخوان خواهد بود میزان مقاومت بدنه آن در برابر ضرباتی که در طول روز بر اثر اتفاقات احتمالی ممکن است به آن وارد شود نیز مهم است.

در صورتی که دستگاه نیازمند شارژ است باید میزان نگهداری شارژ آن مطابق دوره های مراجعه کنتورخوان برای شارژ مجدد باشد. اگر چه برخی از شرکتهای استفاده کننده شارژرهایی تهیه می کنند و در اختیار کنتورخوان قرار می دهند تا بتواند بدون مراجعه به ادارات مرکزی عمل شارژ را خود انجام دهد. در ضمن دستگاه باید بتواند در مواقعی که شارژ آن به پایان رسیده تا مدت زمان معقولی اطلاعات جمع آوری شده را در حافظه نگهداری کند.

از لحاظ طراحی صفحه کلید باید دستگاه تا حد امکان ساده باشد. وجود امکاناتی همچون صفحه لمسی به گونه ای که کنتورخوان بتواند بدون نیاز به استفاده از صفحه کلید با دستگاه کار کند می تواند در ساده تر شدن کار با دستگاه مؤثر باشد.

وضوح صفحه مناسب از نیازهای اولیه کنتورخوانهاست تا بتوانند به خوبی و در محیطهای مختلف مشخصات مشترکین را ملاحظه کنند و رقم کنتور آنها را گزارش نمایند. نور پس زمینه قابل کنترل می تواند کنتورخوان را در محیطهای نیمه تاریک کمک کند.

در صورتی که دستگاه از فناوری بارکد پشتیبانی می کند باید کلید اسکن و جهت اسکنر آن برای افراد راست دست و چپ دست قابل تنظیم باشد. در ضمن قدرت اسکنر لیزری نیز از فاکتورهای مهم انتخاب چنین دستگاهی به شمار می آید.

در صورتی که موارد دیگری مد نظر شما و یا سازمان شماست خواهشمندیم با طرح آنها در بخش نظرات ما را در تکمیل این فهرست یاری کنید.

در بررسی سیستمهای کنتورخوانی مکانیزه آب، برق و گاز در ایران نام دو شرکت ارائه دهنده دستگاههای جمع آوری اطلاعات کنتور و خدمات آنها بیش از سایر نامها خودنمایی می کند: شرکت تحقیقات میکروسیستمهای ایران در عرصه کنتورخوانی گاز و شرکت مهندسین مشاور تدبیر نیرو در زمینه کنتورخوانی آب و برق.

دستگاه ارائه شده توسط شرکت میکروسیستمهای ایران بومی شده یک دستگاه نسبتا قدیمی جمع آوری اطلاعات است که به لحاظ از رده خارج اعلام شدن آن توسط تولیدکننده اصلی و عدم ارائه پشتیبانی از سوی آن، در ایران کاربرد کاملا خاص در زمینه کنتورخوانی گاز پیدا کرده است و با وجود آن که در رده دستگاههای قابل برنامه ریزی قرار می گیرد عملا جز در زمینه کنتورخوانی کاربرد دیگری برای آن وجود ندارد.

دستگاه مورد بحث که اصلا از سوی شرکت آیترون ارائه می شده DCH (مخفف عنوان DataCap H یا DataCap Handheld) نامیده می شود (هم اکنون نرم افزار IHP که جهت کار با این دستگاه در شرکتهای گاز استفاده می شود از سوی کاربران به نام آیترون شناخته می شود). این دستگاه یک وسیله جمع آوری اطلاعات قابل حمل با طراحی مناسب جهت کنتورخوانیست که اطلاعات جمع آوری شده کنتورها را در حافظه داخلی خود ذخیره می کند و این اطلاعات را می توان با استفاده از دستگاه رابطی به نام DCMU (مخفف Data Cap Management Unit) که با استفاده از پورت سریال به کامپیوتر متصل می شود به کامپیوتر انتقال داد. باطری دستگاه DCH برای شارژ باید از آن جدا شود و با استفاده از شارژر خاص باطری این دستگاه موسوم به BCS ۶۰۳ که توانایی شارژ همزمان شش باطری را دارد برای استفاده های بعدی شارژ گردد.

شرکت Itron بعدها نمونه جدیدتری از این دستگاه را معرفی نمود که DCPN (مخفف DataCap H Portable Network) نامیده می شد و با استفاده از یک فرستنده/گیرنده رادیویی امکان دریافت اطلاعات از راه دور را در سیستم موسوم به OMR (مخفف Off-site Meter Reading) که در ایران اغلب با عنوان کنتورخوانی پشت درب معرفی گردیده فراهم می نمود.

از مزایای دستگاه DCH می توان به طراحی تخصصی آن برای کنتورخوانی اشاره نمود، علاوه بر آن به لحاظ آن که شرکت Itron دیگر این دستگاه را تولید نمی کند آن گونه که ادعا می شود این دستگاه تماما در ایران تولید می شود. اما در مقابل ابعاد نسبتا بزرگ و وزن زیاد، نگهداری شارژ پایین، حافظه کم، درصد خرابی بالا، سیستم نرم افزاری مبتنی بر DOS و عدم ارائه بروزرسانی قابل توجه برای آن، قیمت غیرمنطقی دستگاه با توجه به قابلیتهای آن، عرضه انحصاری آن سوی یک کانال خاص و فناوری قدیمی و از رده خارج اعلام شده آن شرکتهای گاز را به عنوان تنها مشتریان فعلی این دستگاه به فکر جایگزینی آن با یک دستگاه جدیدتر و دارای فناوری روز انداخته است. کاری که در شرکتهای گاز استان آذربایجان غربی و استان مرکزی با معرفی دستگاه جمع آوری اطلاعات Symbol PDT ۳۱۰۰ انجام پذیرفته است.

با توجه به حضور دستگاههای جمع آوری اطلاعات متعدد در بازار می توان از بین آنها گزینه های متعددی را برای کنتورخوانی انتخاب نمود که هر کدام مزایا و معایب مختص به خود را دارند. اما در حالت کلی این قبیل دستگاهها را می توان به دو دسته تقسیم کرد:

اول دستگاههایی که منحصرا برای کنتورخوانی (آن هم کنتورخوانی یک مجموعه خاص مثلا برق) ساخته شده اند. علت این انحصار آن است که عموما نوع برنامه ریزی آنها به صورت مدارهای الکترونیکی (برنامه ریزی با سیمبندی) صورت گرفته است و انجام کار دیگری با آنها نیازمند تغییرات سخت افزاری و یا برنامه ریزی مجدد مدارات مجتمع آنهاست.

دسته دوم دستگاههایی هستند که به صورت نرم افزاری برای انجام امور مختلف قابل برنامه ریزی هستند. این دستگاهها می توانند در صورت تغییر کاربری برای کابردهای جدید برنامه ریزی شوند.

دستگاههای دسته دوم عموما کامپیوترهایی قابل حمل هستند که می توانند بسیاری از انتظاراتی را که از یک کامپیوتر عادی می رود برآورده سازند. قدرت محاسباتی بالا (به نسبت دستگاههای دسته اول)، امکان اضافه یا کم نمودن امکانات جانبی و داشتن سیستم عامل (همانند کامپیوترهای عادی) از جمله ویژگیهای عادی و مزایای این دستگاههاست.

از آنجا که جا دادن تمامی امکانات مورد نیز یک دستگاه قابل برنامه ریزی در ابعاد کوچک و قابل حمل هزینه های خاص خود را دارد قیمت دستگاههای دسته دوم به نسبت دستگاههای دسته اول معمولا بالاتر است و یکی از دلایلی که ممکن است کاربران با وجود شناخت ویژگیهای این دو دسته، دستگاههای دسته اول را انتخاب کنند می تواند دلایل مالی و تفاوت قیمت این دستگاهها باشد.

اما توجه کارشناسانه به ویژگیهای دستگاههای دسته دوم ممکن است مشخص کند که حتی از لحاظ مالی این دستگاهها می توانند به صرفه تر باشند. توجه به این موضوع که دستگاههای دسته اول معمولا طبق سفارش و توسط شرکتهای خاص تهیه می شوند و معمولا فناوری آنها هیچگاه به صورت عمومی عرضه نمی شود مسأله وابستگی انحصاری به کانالهای خاص و مسائل مرتبط با آن را پیش رو می گذارد. علاوه بر آن این مسأله که استفاده از دستگاههای دارای سخت افزار سفارشی و منحصرا مطابق با نیاز کاربر امکان تغییر و بهینه سازی سیستم را با مشکل مواجه می کند نیز مسأله ای قابل طرح است و مسأله دیگر و یکی از مهم ترین مسائل مطرح آن است که در صورتی که کاربر (سازمان یا شرکت استفاده کننده) بخواهد فرایند کنتورخوانی خود را تغییر دهد مثلا بخواهد از دستگاههای جدیدتر استفاده کند یافتن کاربرد برای دستگاههای قدیمی از دسته اول مشکل است حال آن که دستگاههای دسته دوم می توانند جهت کاربردهای دیگر (انبارگردانی، ردگیری کالا و …) برنامه ریزی و آماده استفاده گردند.

فرایند کنتورخوانی که توسط شرکتهای آب، برق و گاز در مناطق جغرافیایی تحت پوشش صورت می گیرد از لحاظ ساختار و نوع عملکرد فرایندی ساده است. در این فرایند کنتورخوان به محل مشترک مراجعه می کند و رقم کنتور او را درج نموده نهایتا آن را به شرکت مورد نظر گزارش می کند. فرایندی که در محدوده های کوچک می تواند به صورت دستی انجام شود. عواملی مانند محدوده جغرافیایی نسبتا وسیع، تعداد مشترکین بالا و نیاز به درج مقادیر در سیستمهای مکانیزه بر پیچیدگی این فرایند می افزاید و مسائل زیر را پیش روی شرکتهای نیازمند این فرایند قرار می دهد:

الف- نحوه مراجعه به محل مشترکین چگونه باشد؟ آیا لازم است کنتورخوانی به ترتیب خاصی صورت گیرد؟ چگونه مطمئن باشیم که مراجعات تکراری صورت نخواهد گرفت؟ چگونه از اعتبار رقم گزارش شده توسط کنتورخوان اطمینان حاصل کنیم؟

ب- با مشترکینی که به هر دلیل – عدم حضور مشترک، خرابی کنتور و … – امکان قرائت رقم کنتور آنها در هنگام مراجعه کنتورخوان وجود ندارد چگونه برخورد شود؟ چگونه راهکارهای لازم برای مراجعه مجدد کنتورخوان در زمان دیگر فراهم شود؟ چگونه مشترکین مراجعه نشده را اولویت بندی کنیم تا آن مشترکینی که زمان طولانی تری به آنها مراجعه نشده در اولویت فعالیت کنتورخوانی قرار گیرند؟

ج- چگونه از اطلاعات موجود در سیستمهای مکانیزه مرکزی شرکتهای آب، برق و گاز در جهت انجام بهینه فرایند کنتورخوانی استفاده کنیم؟ به عبارت دیگر زمانی که امکان دستیابی به برخی شناسه های کلیدی مشترک برای درج رقم کنتور او نیست چگونه از سایر شناسه های او استفاده کنیم؟

د- چگونه برنامه ریزی کنیم تا مشترکین جدید در کمترین زمان ممکن وارد سیکل کنتورخوانی شوند؟

ه- با مشترکینی که نهایتا امکان قرائت کنتور آنها وجود نداشته چه کنیم؟ ممکن است به لحاظ بدهکار بودن مشترک لازم باشد برای او قبض صادر شود از طرف دیگر باید مطمئن شویم برای مشترکین غیرفعال (آنهایی که به درخواست خودشان موقتا از خدمات استفاده نمی کنند) قبضهای حاوی آبونمان صادر نشود.

و …

با مرور مسائل ذکر شده می توان به این نتیجه رسید که گام اول در حل مسائل ذکر شده استفاده از یک سخت افزار مناسب جمع آوری اطلاعات – یک دستگاه کنتورخوانی – است. این دستگاه راه حلهای مناسب و سریع جهت هر یک از مسائل طرح شده ارائه خواهد نمود و آمار خطاهای احتمالی را به حداقل خواهد رساند.

اما این که این سخت افزار باید چه ویژگیهایی داشته باشد مسأله ایست که در آینده به آن خواهیم پرداخت.